วันที่ 11 เดือนพฤศจิกายน 2568 ณ อนุสาวรีย์แห่งความดีนายภูษิต น้อยโสภากุล รองผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานี เป็นประธานในพิธีวางพวงมาลารำลึกความดีของบรรพชนอุบลราชธานี โดยมีส่วนราชการ ภาคเอกชน และลูกหลานเชลยศึกสัมพันธมิตรชาวต่างประเทศเข้าร่วมพิธี ผู้แทนชาวต่างประเทศ อ่านสารสดุดี และกล่าวขอบคุณชาวอุบลราชธานี ผู้มีพระคุณต่อเชลยศึกในสงครามโลกครั้งที่สอง ต่อด้วย ผู้แทนทายาทเชลยศึกมอบช่อดอกไม้ที่ระลึกให้แก่ Lady of Ubon 

           จากนั้นเป็นพิธีเป่าแตรนอน ยืนสงบนิ่งเป็นเวลา 2 นาที และปิดท้ายด้วยการร่วมร้องเพลงสามัคคีชุมนุม ”Auld Lang Syne” อดีตอุบลราชธานีในสงครามโลกครั้งที่ 2 เคยเป็นที่ตั้งของกองทัพญี่ปุ่น และมีค่ายเชลยศึกฝ่ายพันธมิตร เพื่อนำมาสร้างสนามบิน (ปัจจุบันคือสนามบินหนองไผ่ บริเวณ ตำบลขามใหญ่) คนอุบลเห็นความยากลำบากของเชลยศึก ก็แอบเอาอาหารน้ำดื่มให้เชลย จนหลังสงครามสงบ เชลยศึกได้กลับไปบอกลูกหลานอย่าลืมความดีความมีน้ำใจของคนอุบลฯ และได้สร้างอนุสาวรีย์เป็นเสาปูนที่ทิศใต้ ทุ่งศรีเมือง และมีคำจารึกที่เสาว่า Ex pow (คือคำย่อ อดีตเชลยศึก Ex prisioner of war) มีเชลยศึกและทายาทมาวางช่อดอกไม้รำลึกในวันที่ 11 เดือน 11 (พฤศจิกายน) เวลา 11.00 ของทุกปี (ตรงกับวันที่ระลึก สงครามโลก ที่ถือปฏิบัติทั่วโลก)

           สำหรับ อนุสาวรีย์แห่งความดี ตั้งอยู่ในทุ่งศรีเมือง ติดกับโรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี โดยมีความเป็นมาดังนี้ “อนุสาวรีย์แห่งความดี” เมื่อสงครามมหาเอเชียบูรพาในปี พ.ศ. 2484 ญี่ปุ่นได้ส่งทหารเข้าสู่ประเทศไทย และได้จัดทหารขอฝ่ายสัมพันธมิตรจำนวนมาก จังหวัดอุบลราชธานี เป็นจังหวัดหนึ่งที่ญี่ปุ่นได้ใช้เป็นที่กักกันเชลยศึกซึ่งประกอบด้วยชาวออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ อังกฤษ เนเธอร์แลนด์ ฯลฯ ทหารเหล่านี้ต้องทนทุกข์ทรมานอย่างแสนสาหัสเป็นที่น่าเวทนาต่อชาวอุบลราชธานีที่พบเห็นเป็นอย่างมาก ซึ่งทางญี่ปุ่นได้ทำการคุกคามข่มขู่ชาวอุบลไม่ให้เข้าไปช่วยเหลือ

           แต่ก็มีชาวอุบลราชธานีผู้กล้าหาญ นำคณะโดย คุณยายไหล ศิริโสตถ์ พยายามแอบส่งอาหารและผลไม้ให้เชลยศึกเท่าที่จะทำได้ เสี่ยงชีวิตจากการทำร้ายของผู้คุมขังเชลยศึก แสดงให้เห็นถึงความกล้าหาญเด็ดเดี่ยวมีคุณธรรมและมีความเมตตาธรรมอันสูงส่ง ทั้งที่นักโทษเหล่านั้นไม่เคยรู้จักกันมาก่อน จึงได้รับการแซ่ซ้องสรรเสริญในความมีน้ำใจอันดีงามจากเชลยศึกผู้รอดชีวิต และได้ขนานนามคุณยายว่า ”Little Mother Ubon” เชิดชูคุณยายดุจเป็นแม่อีกคน และเมื่อสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง ทหารญี่ปุ่นถูกจับเป็นเชลยศึกคุณยายไหลและคณะก็ได้ให้ความเมตตาสงสาร เช่นเดียวกัน 

           ต่อมาภายหลังสงครามมหาเอเชียบูพาสิ้นสุดลงเมื่อปี พ.ศ. 2488 ฝ่ายสัมพันธมิตรซึ่งเป็นเชลยศึกเหล่านี้ถูกปลดปล่อยและได้ระลึกถึงคุณงามความดีของชาวอุบลราชธานี จึงได้พร้อมใจกันสร้างอนุสาวรีย์แห่งความดี ณ บริเวณทุ่งศรีเมือง จ.อุบลราชธานีขึ้น เพื่อเป็นที่ระลึกว่า ครั้งหนึ่งในชีวิตของพวกเขาได้เคยเป็นเชลยศึกอยู่ที่นี่ และได้รับความเมตตากรุณาจากชาวอุบลราชธานี จนทำให้มีกำลังใจที่จะต่อสู้เพื่อให้มีชีวิตรอดต่อไป และวันที่ 11 เดือน 11 ของทุกปี ลูกหลานบรรดาเชลยศึกเหล่านี้ จะเดินทางมาวางพวงมาลา เพื่อรำลึกถึงคุณงามความดีของชาวอุบลราชธานีอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2550 เป็นต้นมา

       …….

• ปัญญา แพงเหล่า/รายงาน

       11/11/2568