“ถ้าครูต้องมีใบประกอบวิชาชีพ…ผมคงไม่มีวันเป็นครูได้”

แต่ตลอดชีวิตราชการของผมกลับทำหน้าที่คล้ายครูมากกว่าสิ่งใด

ครู…ที่ไม่มีใครแต่งตั้ง

ไม่มีคำสั่งกระทรวง

ไม่มีห้องเรียน

ไม่มีสมุดพก

แต่มีเวที เวลาประชุม มีชุมชน มีเวทีหน้าเสาธง

และที่สำคัญ…มีหัวใจที่อยากสื่อสารให้คนเข้าใจแล้วเปลี่ยนแปลง

⸻

ผู้นำที่ต้องเป็นครู โดยไม่ต้องชูใบประกอบฯ

การบริหารอำเภอหรือจังหวัดนั้น ไม่ได้วัดกันที่การออกคำสั่ง

แต่วัดกันที่ “การทำให้ทุกคนเดินไปในทางเดียวกันได้”

และนั่น…ต้องใช้ “ทักษะครู” อย่างยิ่ง

ในวันประชุมหัวหน้าส่วนราชการ บางทีผมรู้สึกเหมือนยืนอยู่หน้าห้องเรียนมัธยม

มีทั้งนักเรียนที่ตั้งใจ มีทั้งคนง่วง มีทั้งคนลังเล และบางคนก็ไม่เห็นความจำเป็นของบทเรียนเลย

แต่หน้าที่ของผมไม่ใช่แค่พูดจบประชุม

หน้าที่ของผมคือ “ทำให้เขาเข้าใจและอยากลงมือทำ”

บางครั้ง…แผนยุทธศาสตร์จังหวัดซึ่งเขียนไว้ในกระดาษสิบกว่าหน้า

ต้องถูกย่อยเป็นภาษาที่ “ครูชุมชน” เข้าใจ

และเมื่อเขาเข้าใจ…เขาก็จะ “สอนต่อ” ได้เองโดยไม่ต้องรอใคร

นั่นคือการเป็น “ครูของครู”

ซึ่งไม่ได้สวมชุดครู

แต่อยู่ในชุดเครื่องแบบราชการธรรมดานี่เอง

⸻

ครูอนุบาล ครูประถม ครูมัธยม…ผมไม่ได้จบแบบนั้น แต่ผมเข้าใจ

ผมเคยยืนหน้าเสาธงกลางแดดกับครูอนุบาล

ที่ต้องเงยหน้าพูดให้เด็กฟังโดยไม่หวังว่าจะจำ

แต่หวังว่าเด็กจะ “รู้สึกได้” ว่านี่คือความอบอุ่นของโรงเรียน

ผมเคารพหัวใจแบบนั้น…เพราะรู้ว่าการสื่อสารที่ดี เริ่มจาก “ความรู้สึกปลอดภัย”

ผมเคยคุยกับครูประถมที่ต้องตัดกระดาษทำสื่อการสอนเอง เพราะงบไม่พอ

และบอกกับผู้นำท้องถิ่นว่า “พวกเขาไม่ขออะไรเลยนอกจากความเข้าใจ”

ผมจึงเรียนรู้ว่า “การบริหารที่ดี” คือการฟังให้ลึกกว่าคำพูด

และผมเคยขึ้นเวทีกลางงานแนะแนวกับครูมัธยม

พูดเรื่องอนาคตของเด็กที่ยังไม่รู้แม้กระทั่งว่าจะมีข้าวเย็นกินหรือไม่

มันทำให้ผมไม่กล้าพูดคำว่า “พัฒนา” ถ้าไม่เข้าใจ “ต้นทุนชีวิต” ของเด็กเหล่านั้นจริงๆ

⸻

บทบาทที่ไม่มีในคู่มือ

ไม่มีคู่มือราชการเล่มใดเขียนว่า

“นายอำเภอควรใช้สำนวนอย่างไรเมื่อต้องพูดกับครูอนุบาล”

หรือ

“รองผู้ว่าฯ ควรปรับภาษายังไงให้ครูในพื้นที่ชายแดนเข้าใจแผนการศึกษาในระดับชาติ”

แต่ชีวิตจริงสอนผมว่า…

ผู้นำที่ดี ต้องเป็น “ครูในบริบทของตนเอง”

ต้องรู้ว่าเมื่อไรควรพูด

เมื่อไรควรฟัง

และเมื่อไรควรยืนเฉยๆ แล้วให้คนอื่นพูด

การบริหารไม่ใช่การออกคำสั่ง

แต่คือการสื่อสาร

ให้คนเชื่อ ให้คนเข้าใจ และให้คนอยากลงมือ

⸻

ส่งท้ายบทนี้ด้วยคำถามที่ยังคงอยู่ในใจผม

ถ้าครูคือผู้เปลี่ยนชีวิตคนทีละคน…

แล้วผู้นำล่ะ?

จะเปลี่ยนทั้งระบบได้หรือไม่

ถ้าเขายังไม่รู้จัก “สอน” ให้คนเข้าใจ…

และวันนี้ ผมไม่กล้าบอกว่า “ผมเป็นครู”

แต่ผมภูมิใจที่เคยได้ “ทำหน้าที่ของครู”

แม้ไม่มีใครแต่งตั้ง

แม้ไม่มีสมุดพก

แต่มีหัวใจเต็มร้อย…ที่อยากเห็นบ้านเมืองดีขึ้น ด้วยพลังของคนที่เข้าใจร่วมกัน

⸻

• ฤทธิสรรค์ เทพพิทักษ์

        อดีตรองผู้ว่าราชการจังหวัด / ปลัดจังหวัด / นายอำเภอ / คณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัด

        9 พฤษภาคม 2568