ในโอกาสครบรอบ 80 ปี การสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ในปี 2568 นี้ หากนับย้อนหลังไปในอดีต มีเหตุการณ์สำคัญหลายเหตุการณ์อันเกี่ยวกับสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ในภาคอีสาน โดยเฉพาะในจังหวัดอุบลราชธานีที่ได้รับการบันทึกไว้อย่างชัดเจนทั้งรูปภาพและลายลักษณ์อักษรโดยทหารเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตรและเสรีไทยชาวอุบลราชธานี ข้อมูลและเอกสารดังกล่าวที่ถูกรวบรวมไว้ในห้วงเวลานั้น ต่อมาได้มีการเผยแพร่ในเวลาต่อมาทำให้เกิดการรับรู้ และเป็นหลักฐานชั้นดีในการส่งต่อเพื่อเรียนรู้และสืบสานประวัติศาสตร์ในเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนั้นอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง ทำให้ให้คนรุ่นหลังได้ตระหนักรับรู้ เข้าใจ ในเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้น 

            ประกอบกับ Mr.Ray Withnall ลูกหลานทหารสัมพันธมิตร ชาวอังกฤษ ก็เป็นอีกผู้หนึ่งที่ได้ค้นคว้าเกี่ยวกับเรื่องนี้เพื่อเขียนหนังสือ “Ubon the Last Camp” ข้อมูลเกี่ยวกับ Ubon people and  WW II ภาพเหตุการณ์บางส่วนถูกบันทึกเก็บไว้ที่ Imperial War Meuseum ที่ ลอนดอน และในเวลาต่อมาภาพเหล่านั้นได้ปรากฎสู่สาธารณะ ประกอบกับได้มีคณะลูกหลานทหารฝ่ายสัมพันธมิตรเหล่านั้นได้เดินทางมาที่จังหวัดอุบลราชธานี ทุกปีในวันที่ 11 เดือน 11 เวลา 11.00 น. เพื่อมาจัดพิธีรำลึกถึงความดีของชาวอุบลราชธานีที่มีจิตใจที่ดีงาม มีเมตตาช่วยเหลือเหล่าทหารเชลยศึกสัมพันธมิตรเหล่านั้นในยามสุดแสนทุกข์ยาก จนสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้สงบและสิ้นสุดลง ทหารเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตรเหล่านั้นได้ระลึกถึงชาวอุบลราชธานี จนได้สร้างเป็นอนุสาวรีย์เอาไว้กลางทุ่งศรีเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ให้ชื่อว่า “อนุสารีย์แห่งความดี” และในวันดังกล่าวจะมีลูกหลานทหารฝ่ายสัมพันธมิตรเหล่านั้นกลับมาที่อุบลราชธานี เพื่อร่วมรำลึกเหตุกาณ์และเรื่องราวดังกล่าวในวันที่ 11 เดือน 11 เวลา 11.00 น.ของทุกปี

           ด้วยความสำคัญดังกล่าว หน่วยงานและผู้เกี่ยวข้อง จึงจัดประชุมและเวทีเสวนาขึ้น เพื่อเป็นการศึกษาเรียนรู้ประวัติศาตร์ของตนเอง ในเหตุการณ์สงครามโลกครั้งที่ 2 ที่เกิดขึ้นในจังหวัดอุบลราชธานี / เพื่อสืบสานมรดกทางประวัติศาสตร์เมืองอุบลราชธานี อันจะนำไปสู่การจัดทำหลักสูตรท้องถิ่นให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้/ เพื่อให้เกิดการเรียนการสอนในสถาบันการศึกษาอย่างเป็นระบบ 

           ทั้งนี้ เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับ ครูผู้สอนหมวดสังคมศึกษาในโรงเรียนระดับมัธยมศึกษา ในเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาอุบลราชธานี อำนาจเจริญ  ทุกโรงเรียน / นิสิตนักศึกษาคณะมนุษยศาสตร์ และสังคมศาสตร์, คณะรัฐศาสตร์, คณะนิติศาสตร์ ในสถาบันอุดมศึกษาในจังหวัดอุบลราชธานี และจังหวัดใกล้เคียง / ทหารผ่านศึกทุกสมรภูมิ/ ลูกหลานเสรีไทยที่เกี่ยวข้องในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี / สื่อมวลชน และผู้สนใจทั่วไป

           โดยกำหนดจัดประชุมเสวนา ในวันที่ 20 ตุลาคม 2568 เวลา 13.00 น. ณ ห้องประชุมบุษยรัตน์คณะมนุษยศาตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี และมีผู้ร่วมเสวนา ประกอบด้วย

1. Mr.Ray Withnall ผู้เขียนหนังสือ “Ubon the last Camp”

2. ผศ.เกษม บุญรมย์ “ข้อมูลพื้นฐานสงครามโลกครั้งที่ 2 มาถึงอุบลราชธานีได้อย่างไร”

3. ผศ.ดร.สุปิยา ทาปทา “แคมป์เชลยศึกในจังหวัดอุบลราชธานี”

4. นายชำนาญ ภูมิลี “กองจัดการกองกำลังทหารญี่ปุ่นในอุบลราชธานี”

5. นายวันใหม่ นิยม นักวิจัย “เสรีไทยในภาคอีสาน”

6. นายปัญญา แพงเหล่า “อนุสาวรีย์แห่งความดี อุบลราชธานี”

           ดำเนินรายการโดย ผศ.ดร.สุเชาวน์ มีหนองหว้า และ คุณอรทัย วัฒนะสมศรี โดยได้รับการสนับสนุนจากภาคีเครือข่าย ดังนี้ มูลนิธิเจ้าคำผง / จังหวัดอุบลราชธานี / วุฒิอาสาธนาคารสมอง จังหวัดอุบลราชธานี / สภาการศึกษาอุบลราชธานี / สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดอุบลราชธานี / สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดอุบลราชธานี / คณะมนุษยศาตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี / สำนักเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาอุบลราชธานี อำนาจเจริญ ทุกโรงเรียน / สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย จังหวัดอุบลราชธานี 

           โดยมี ร้อยตรีสรมงคล มังคละสิริ รองผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานี เป็นประธานกล่าวเปิดการประชุมเสวนา และมีนายสมพงษ์ โลมะรัตน์ รองประธานมูลนิธิเจ้าคำผง กล่าวรายงานวัตถุประสงค์ โดยมีผู้ร่วมประชุมจากหน่วยงาน สถานศึกษา ข้าราชการครู นักศึกษา ประชาชน และสื่อมวลชน กว่า 200 คน ร่วมรับฟังการเสวนา

           สำหรับสาระสำคัญ และความเป็นมาในการริเริ่มจุดประกายรำลึกความดี โดยชาวต่างประเทศ ณ อนุสาวรีย์แห่งความดี จังหวัดอุบลราชธานี ปี 2550 พอสรุปโดยย่อ ดังนี้ 

           อนุสาวรีย์แห่งความดี : การจัดงานวันรำลึกแห่งความดี จังหวัดอุบลราชธานี เป็นการจัดงานรำลึกถึงคุณงามความดี เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติบรรพชนชาวอุบลราชธานี เคยช่วยเหลือเชลยศึกสมัยสงครามโลกครั้งที่2 (2484-2488) จากเหตุการณ์ที่กองทหารญี่ปุ่นนำมาควบคุมและใช้แรงงานสร้างสนามบินที่จังหวัดอุบลราชธานี (สนามบินญี่ปุ่น) และเมื่อสงครามยุติลง เหล่าเชลยศึกได้สร้างอนุสรณ์สถาน(Munument of merit) ไว้ที่ทุ่งศรีเมือง เพื่อรำลึกถึงคุณงามความดีของชาวอุบลราชธานีที่ได้ช่วยเหลือด้านอาหารเสื้อผ้า ยารักษาโรค และอื่นๆ จนรอดพ้นจากความทุกข์ยากลำบากและได้เดินทางกลับประเทศบ้านเกิดด้วยความปลอดภัย

           ในช่วงปี (2512-2515) มีเหล่าทหารประเทศออสเตรเลีย ได้มาร่วมรบกับทหารสหรัฐอเมริกาที่จังหวัดอุบลราชธานี และได้จัดกองเกียรติยศมาทำพิธีรำลึกที่อนุสาวรีย์แห่งความดี ทุ่งศรีเมืองอำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี และมีการสืบค้นหาชาวอุบลราชธานีที่เคยช่วยเชลยศึก ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้พบว่า คุณยายไหล ศิริโสตร์ เป็นผู้ที่เคยช่วยเหลือเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตรในช่วงที่ทหารญี่ปุ่นนำมาอาบน้ำที่แม่น้ำมูล และได้จัดพิธีมอบสิ่งตอบแทนให้กับยายไหล ศิริโสตร์ ซึ่งต่อมาเชลยศึกและทายาทได้กล่าวถึงคุณงามความดีอย่างสุดซึ้งเสมือนแม่คนที่สอง(Little Mother Ubon) และมีอนุสาวรีย์แห่งความดี เป็นสิ่งเตือนใจให้รำลึกถึงอยู่เสมอ

           การจุดประกายรำลึก: เมื่อวันอาทิตย์ที่ 11 พฤศจิกายน ปี พ.ศ.2550 มีชาวต่างประเทศเดินทางมาที่จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เขต 2 โดยคุณกมลวรรณ เรืองขจร ผู้ช่วยผู้อำนวยการสำนักงาน ได้ประสาน กับนายปัญญา แพงเหล่า ให้ร่วมสังเกตการณ์ และบันทึกข้อมูลกิจกรรม และเชิญบุคคลสำคัญของจังหวัดอุบลราชธานี คือ นายสุวิชช คูณผล (ข้าราชการบำนาญ) เป็นตัวแทนชาวอุบลราชธานี และสื่อมวลชนมีนายชาญชัย จินตนกุล ทีมข่าวราชธานีเคเบิ้ลทีวี นายสุเทพ แก้ววรสูตร บรรณาธิการวารสารหอการค้าจังหวัดอุบลราชธานี และคุณสุรัสวดี ธรรมวะรีย์ (ล่าม) พร้อมชาวต่างประเทศ ในฐานะตัวแทนฝ่ายสัมพันธมิตร ประมาณ 50 คน 

           โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อทำพิธีวางพวงมาลา ณ อนุสาวรีย์แห่งความดี และเพื่อรำลึกถึงคุณงามความดีของบรรพชนชาวอุบลราชธานี ที่เคยให้ความช่วยเหลือเหล่าเชลยศึกสมัยสงครามโลกครั้งที่2 แม้กาลเวลาจะผ่านมายาวนาน เหล่าสัมพันธมิตรก็ยังรำลึกถึงเสมอ จนมีคำเรียกขานว่าจังหวัดอุบลราชธานี เสมือนแม่คนที่2 (Little Mother Ubon) ทายาทเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตร จึงได้พร้อมใจกันมารำลึกถึงคุณงามความดี ณ อนุสาวรีย์แห่งความดีอุบลราชธานี 

           สำหรับชาวต่างประเทศ นำโดยนายทอม พอร์ตเตอร์ (Mr.Tomas Raymond Porter) ชาวอังกฤษ ซึ่งพักอาศัยและเป็นครูสอนภาษาต่างประเทศที่ สถาบัน อีซีซี(ECC) สาขาอุบลราชธานี ตั้งแต่ปี 2535 ได้ประสานกับเพื่อนชาวต่างประเทศ คือ นายโรเบิร์ด ลองริดจ์ (Mr. Robert G.F.Longridge Robert is EX-Royal Engineers British Army ) นายไมค์ แขฟแมน (Mr.Michael Robert Chapman) และนายจิมมี่ เคอร์ติส (Mr. Jimmy Curtis) นายหลุยส์ เอลเลเวลลิน (Mr.Lan Ellewellyn) ฐานะผู้แทนชาวต่างประเทศฝ่ายสัมพันธมิตร และเพื่อนชาวต่างประเทศมาพร้อมกัน ที่ลานอนุสาวรีย์ความดี โดยมี (Mr.Robert longridge และ Mr.Trevor Baden Powell) เป็นผู้วางพวงมาลา(หรีดสีแดง)มีข้อความว่า (We Will Remember)ณ อนุสาวรีย์ความดี และนายทอม พอร์ตเตอริ เป็นผู้มอบช่อดอกไม้ในนามตัวแทนทายาทเชลยศึก ฝ่ายสัมพันธมิตร ให้นายสุวิชช คูณผล ในนามชาวอุบลราชธานี (Lady of Ubon) 

           การประกอบพิธีรำลึก ทุกคนยืนตรง สงบนิ่ง 2 นาที จากเวลา 11:00-11:02 น. (Two Minute Silence All) ซึ่งเป็นการรำลึกถึงคุณงามความดี ของบรรพชนชาวอุบลราชธานี

           นับเป็นการริเริ่มและจุดประกายการจัดงานวันรำลึกแห่งความดีของจังหวัดอุบลราชธานี ตั้งแต่วันที่ 11 เดือน 11 เวลา 11:00 น. ปี 2550 เป็นต้นมา

        ………..

• ปัญญา แพงเหล่า/รายงาน

        20 ตุลาคม 2568

#โอเคอีสานOnline #ข้อมูลข่าวสารเพื่อบ้านเรา