“เรียนรู้ภาษาไทยจากสื่อมวลชน”

• โดย...นายธีระพงษ์ โสดาศรี

         อดีตอธิบดีกรมประชาสัมพันธ์

           “ปราสาทหนองคนา หรือปราสาทคนา” ตั้งอยู่บนเทือกเขาพนมดงรักใกล้ชายแดนไทย - กัมพูชา ทางทิศใต้ของบ้านแนงมุด ตำบลแนงมุด อำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ 

           ปราสาทแห่งนี้ถูกค้นพบโดยกองร้อยตำรวจตระเวนชายแดนที่ 216 จากนั้นได้ประสานไปยังสำนักศิลปากรที่ 10 นครราชสีมา (สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่ชาติที่ 9 นครราชสีมา ในขณะนั้น) ดำเนินการสำรวจในเดือนกันยายน พ.ศ.2544 

           ผลการสำรวจพบว่า       เป็นปราสาทที่ก่อสร้างด้วยอิฐจำนวน 3 หลัง หรือมากกว่านั้น หันหน้าหรือมีทางเข้าด้านทิศตะวันออก มีกำแพงก่อด้วยศิลาแลงล้อมรอบ โดยกำแพงขาดหายเป็นช่วงๆ แต่สามารถวัดขนาดได้ว่ามีความยาวด้านละ 39.50 เมตร 

           ปราสาทมีสภาพชำรุดทรุดโทรม ชิ้นส่วนประกอบอาคารหลุดร่วงแตกหัก เช่น เสาประดับกรอบประตูแปดเหลี่ยม ทับหลังสลักภาพช้างเอราวัณ 3 เศียร ทับหลังสลักภาพบุคคลนั่งชันเข่า ศิวลึงค์ที่มีลักษณะติดกับฐานปรากฏส่วนวิษณุภาคที่มีแปดเหลี่ยม และส่วนรุทรภาคที่แตกหัก จำนวน 3 ชิ้น พบบริเวณกลุ่มปราสาทประธานและห่างออกไปทางทิศตะวันตก 

           ใกล้กับตัวปราสาทมีหนองน้ำชื่อหนองคะนา และหนองน้ำขนาดเล็กอีกแห่งหนึ่ง 

           จากหลักฐานที่พบสันนิษฐานได้ว่า ปราสาทหนองคนาเป็นเทวสถานในศาสนาฮินดู สร้างขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 15 หรือประมาณ 1,100 ปีมาแล้ว 

           เป็นโบราณสถานสำคัญแห่งหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงการตั้งถิ่นฐานของผู้คนบริเวณเทือกเขาพนมดงรักหรือภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่างที่มีมาตั้งแต่อดีต.

ข้อมูล : เรียบเรียงจากสำนักศิลปากร ที่ 10 นครราชสีมา

…………………………….

หมายเหตุ : คำว่า “ปฐมนิเทศ” มักเขียนผิดเป็น “ปฐมนิเทศก์, ปฐมนิเทศน์“.

ข้อมูล : ราชบัณฑิตฯ